درسایه بی توجهی به اماکن تاریخی و میراثی فارس؛

بیشابور در محاصره علفهای هرز

ابتکار جنوب  _ زهره مرزبان // بیشاپور یکی از شهرهای باستانی ایران در بخش مرکزی کازرون  فارس است که در زمان ساسانیان ساخته شده‌ و امروزه ویرانه‌های آن برجای مانده‌است .

شهر تاریخی بیشابور  در  سال  ۱۳۹۷  ثبت جهانی شد و  این مکان میراثی و تاریخی یکی از کهن‌ترین شهرهایی است که پیشینه ساخت آن در سنگ نوشته ای موجود است.

مجموعه باستانی بیشاپور که به عنوان گنجینه پرارزش ساسانی، باید به عنوان بستری ارزشمند برای فعالیت‌های پژوهشی و باستان‌شناسی قلمداد شود،  این روزها و طی سالیان اخیر در سایه  غفلت  و بی توجهی  مسئولان محترم ، وضعیت بغرنجی پیداکرده  و متأسفانه تبدیل به شهری تقریبا متروک از فعالیت‌های باستان‌شناسی و بی‌طراوتی محض در شیوه مدیریت آن شده است.

رویش انواع  گیاهان و علفهای هرز دراین شهر باستانی تنها یکی از مصائب این شهر باستانی است که تنها همین مورد خود ،شاهدی است براین ادعا که متولیان آن، کمترین ارزشی برای این اماکن میراثی و گردشگری فارس قائل نیستند و در همچنان  بر  یک پاشنه می چرخد  و آنهم  نابودی بناهای میراثی و تاریخی...

 شهری باستانی برجا مانده از عصر ساسانی،صاحب دورانی طلایی از هنر و معماری ایران و سرشار از تحولات سیاسی و اجتماعی در کشورمان ،حالا تا مرز نابودی پیش می رود.

 بیشابور  محوطه تاریخی وسیعی است که تا رسیدن به ثبت جهانی یک دهه پرتلاش و پرچالش را ازسر گذراند اما حالا و طی سالیان اخیر ناملایمات بسیاری را در سایه  کم توجهی ها  تحمل می کند ، از رویش گیاهان و علفهای هرز تقریبا به ارتفاع یک انسان گرفته  تا  خاکسپاری درگذشتگان در محوطه بیشابور و لانه گزینی خفاش ها در معبد آناهیتا ...

  به گزارش " ابتکار جنوب "  ،  حالا باید سگ گردانی برخی بازدیدکنندگان  از محوطه نیز به مصائب  شهرباستانی بیشابور اضافه کرد که به راحتی   در تالارها و معبد آناهیتا و کل  فضای این محوطه تاریخی  می چرخند...

 هنگام بازدید از شهر باستانی بیشابور شهرستان کازرون باید مراقب جانواران موذی همچون مارمولک  و بزمچه ها هم بودکه در کنار رویش علفهای هرز  در جرز دیوارها جولان می دادند..

رویش گیاهان و علفهای هرز در دیوارهای معبد آناهیتا و  تالارهای تشریفات و موزاییک و زندان والرین هم خودنمایی می کرد و علاقمندان این بنای تاریخی را  دلچرکین می کرد و موجب تعجب گردشگران سایر استانها  می شد   و سوال آنها این بود که چرا  با توجه به اینکه این شهر باستانی ، ثبت جهانی شده تا این اندازه مسئولان امر به آن کم‌محلی می کنند !!...

رویش گیاهان و علف‌های هرز، بلای جان شهر تاریخی ۱۷۰۰ ساله بیشاپور شده‌اند طوری که گیاهان در لایه‌های این آثار ریشه دوانده و باعث فرسایش و مرگ تدریجی و خاموش این بناها می‌شوند. و این معضل تنها مختص  شهر باستانی بیشابور کازرون‌نیست و رویش این گیاهان هرز این  روزها به شکل نامناسبی آثار تاریخی فارس را در معرض خطر قرار داده است. این معضل در محوطه‌های تاریخی مختلفی نظیر تخت جمشید نیز وجود داشته و کارشناسان تأکید دارند که با نوعی داروهای خاص می‌توان نسبت به نابودی این علف‌های هرز و گیاهان اقدام کرد. این مشکل تا آنجا پیش می‌رود که در ایام تابستان آتش‌سوزی‌هایی در محوطه‌های تاریخی نظیر شهر تاریخی بیشاپور در کازرون رخ می‌دهد که طی این رویداد، گیاهان مذکور به‌صورت عمدی یا غیرعمد دچار حریق شده و بناهای تاریخی را در معرض خطرات جدی قرار می‌دهند.

به گفته   یکی از شهروندان  کازرون  رویش انواع گیاهان در میان جداره‌ها و درزهای دیوارها و همچنین در سطوح مختلف آثار باستانی موجود در شهر تاریخی بیشاپور، همچنان روند فرسایش آثار ۱۷۰۰ ساله این شهر باستانی را شدت می‌بخشد.

وی با  مقایسه‌ وضعیت فعلی برخی از بناهای موجود در بیشاپور به‌ویژه بناهایی که گچ‌اندود  بودند با وضعیت چند سال پیش آنها افزود:  رویش گیاهان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل فرسایشی شهر بیشاپور محسوب می‌شود. وی ادامه داد: باید هرچه زودتر و پیش از آنکه این شهر باستانی  بیش از این تخریب شود، درخصوص حل این چالش، اقدامی اساسی صورت گیرد.

وی بیان داشت : با نگاهی به بناهای کاوش شده بیشاپور می‌توان به وضوح مشاهده کرد که بسیاری از دیواره‌های این شهر با لایه‌های نسبتا ضخیم گچ و با تزیینات گچبری پوشانده شده بودند و فرسایش ناشی از وجود گیاهان بیش از هرچیز اندودهای گچی بیشاپور را هدف گرفته است.

او بیان داشت:  در شرایط فعلی متأسفانه رشد گیاهان در فاصله میان اندودهای گچ و سطوح سنگی دیوارها، طی گذشت چند سال باعث گسترش شکاف و در نهایت ورقه‌شدن و تخریب این لایه‌های گچی شده که با مقایسه وضعیت فعلی بسیاری از دیوارها با وضعیت چند سال پیش آنها، به‌راحتی می‌توان به عمق این فاجعه پی برد.

او با اشاره به  رویش گیاهان هرز در اطراف معبد آناهیتا گفت :  بناهای سنگی شاخصی همچون معبد آناهیتا نیز سال‌هاست که با مشکل رشد گیاهان روبروست که در این خصوص نیز گرچه شدت تخریب به اندازه تخریب‌های موجود در دیواره‌های گچی نیست، اما با نگاهی کارشناسانه می‌توان اذعان کرد که فرسایش ناشی از ریشه دوانی گیاهان در درزهای موجود در دیواره‌های سنگی نیز وجود دارد.    در همین رابطه   باید این سوال از مسئولان و مدیران فارس پرسید بنایی که ۱۷۰۰ سال  از عمر آن می‌گذرد و به‌طور حتم بسیار حساس و شکننده است، در سایه بی توجهی متولیان آن با چنین فرسایش‌هایی مواجه شود.

نبود راهنمایان گردشگری هم که دیگر به امر بدیهی اماکن میراثی و گردشگری تبدیل شده است  و بقول همین مسئولان،  بودجه ای برای تامین حقوق راهنمایان گردشگری دیده نشده و  برای بکار گیری آنها نیازمند  حمایت مسئولان کشوری و استانی است که تا به حال محقق نشده است  .

  به گزارش خبرنگار " ابتکار جنوب "    از شیراز ، وضعیت تنگ چوگان کازرون نیز که در همسایگی شهر تاریخی بیشابور واقع شده ، بهتر از آن نیست، راه دسترسی به مجموعه میراثی تنگ چوگان  به نحوی مبهم و نامشخص است که حتی موجب گمراهی بازدیدکنندگان و گردشگران می شود ؛ ورودی این منطقه تاریخی از لبه آسفالت تا جاده  اصلی و تا خود مجموعه بصورت خاکی و بسیار ناهموار است و بنظر می رسد بارش باران موجب فرسایش این تکه راه کمتر از حدود ۵۰ متر شده و گودی های عمیق در آن به وجود آورده است بنحوی که خودرو ها برای عبور از آن با چالش مواجه می شوند   و همه اینها به لطف نبود نظارت ، بی توجهی صرف و  غفلت کامل متولیان امر  از بناهای تاریخی و میراثی  استان فارس رخ داده است... 

این بناهای تاریخی ثبت جهانی شده نیازمند حساسیت ویژه و دلسوزی  متولیان است چرا که اگر همچنان این روند پیش گرفته شده  در اداره مجموعه تداوم یابد ، موجب فرسایش و آسیب و تخریب جدی آن به مرور زمان خواهد شد.

 نکته قابل توجه دیگر اینکه موزه شهر باستانی بیشابور در روز عید فطر و تعطیلات آن تعطیل بود و پشت موزه ،  بخش قابل توجهی از سنگ ها وسنگ های میراثی مربوط به دوران اسلامی ، بدون هیچ فکر و هدفی  کنار هم چیده شده بود... البته بماند که مسئول بلیط شهر تاریخی بیشابور کازرون در پاسخ به بازدیدکنندگان این  مکان باستانی برای تهیه  بلیط   ، آن را اختیاری کرده بود   و انگار چندان  اهمیتی برلیش نداشت  ک ابن‌موضوع را  جدی نمی گرفت و با گفتن این‌جمله که اگر پول خورد داری بده نداری برو داخل... و بنوعی بی خیال همین  درآمدزایی اندک بیشابور بود ... هرچند که بازدیدکنندگان با ورود به محوطه  کافی شاپ بیشابور ، عملا  وارد مسیر ورودی  این شهر باستانی می شدند  و نیازمند  تهیه بلیط هم نبودند و مسیر ورودی  هم فاقد هرنوع راهنما و تابلویی بود و در کنار دیوارها  و گوشه گوشه محوطه بیشابور  تابلوهای خالی بدون‌درج توضیحاتی برای بازدیدکندگان  این شهر تاریخی خودنمایی می کردند.

در همین رابطه ،  مدیر کل میراث فرهنگی فارس در خصوص رویش وسیع گیاهان  و علفهای هرز در  شهرباستانی بیشابور کازرون به " ابتکار جنوب "، گفت : جهت علف زنی این منطقه  اعتباری در نظر گرفته شده است که ان شاالله به زودی استارت کار زده می شود.

سید موید محسن نژاد در واکنش به موضوع سگ  گردانی  برخی بازدیدکنندگان شهر تاریخی بیشابور نیز گفت :سگ گردانی  ممنوع است و در این رابطه  حتما تذکر خواهم داد .