پیشنهاد یک استاد دانشگاه شیراز؛

پتانسیل پنهان سدهای فارس

پنل های خورشیدی شناورمی توانند درحین تولید برق از تبخیرآب جلوگیری کنند

ابتکاجنوب، زهرا وصالی// پنل خورشیدی شناور یک فناوری است که در دریاچه سد‌ها نصب می‌شود تا انرژی خورشید را به انرژی الکتریکی تبدیل کند. این پنل‌هامعمولاً بر روی سطح آب قرار می‌گیرند و با استفاده از نور خورشید، انرژی الکتریکی تولید می‌کنند. نصب پنل خورشیدی شناور در سدها ممکن است به کمک به حفظ آب و کاهش تبخیر منجر شود.

استفاده ایران از انرژی خورشیدی در مقایسه با سایر کشورها به نسبت کم است. ایران در حال حاضر تنها حدود ۰.۵٪ از نیروگاه‌های خورشیدی جهان را تأمین می‌کند. اما با توجه به پتانسیل بالای خورشید در ایران، ما قادر به توسعه بیشتر در زمینه استفاده از انرژی خورشیدی بوده و می‌توانیم نقش مهمی در تأمین نیروی الکتریکی و پایدار کردن سامانه‌های انرژی داشته باشیم.

استفاده از پنل خورشیدی شناور بر روی مخزن سدها، به عنوان یک منبع انرژی نوپا و پاک، می‌تواند به کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و دیگر منابع انرژی آلوده کمک کند و از طرفی استفاده از انها بر روی مخزن سدها، به دلیل عدم نیاز به فضای زمین، مساحت بالایی را برای نصب پنل‌های خورشیدی فراهم می‌آورد و باعث حفظ آب در سدها و جلوگیری از تبخیر آب می گردد.

البته  نصب پنل خورشیدی شناور بر روی مخزن سدها هزینه‌بر است و گاهی گفته می شود ،پنل خورشیدی شناور بر روي مخازن سدها، ممکن است تأثیرات منفي بر روي زيرسطح آب داشته باشد .

 در همین راستا نشست «پتانسیل استفاده از پنل خورشیدی شناور راهکاری برای تولید برق و کاهش تبخیر آب»  با حضور جمعی از کارشناسان حوزه آب، برق و محیط زیست استان فارس  برگزار شد .  با توجه به اینکه ایران بر روی کمربند خورشیدی قرار و پتانسیل بالایی در استفاده از انرژی خورشیدی دارد و از سویی ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی در ایران حدود نیم گیگاوات است ،در حالی که ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی جهان بیش از ۱۰۰۰ گیگاوات می‌باشد. در  استان فارس از متوسط کشوری نیز،  شدت تابش  بیشتری دریافت می کند. احداث نیروگاه‌های خورشیدی زمینی و شناور به سرعت در حال رشد است در حال حاضر حدود ۵۰ درصد سرمایه‌گذاری در زمینه انرژی‌های تجدید پذیر مربوط به انرژی خورشیدی است و پیش بینی می‌شود که تا سال ۲۰۵۰ حدود ۲۵ درصد از برق جهان توسط انرژی خورشیدی تامین شود.

دکتر فیلی زاده عضو هیات دانشگاه شیراز ،  با اشاره به اینکه مقدار انرژی در دسترس از خورشید در ایران بالاست و در مقابل منابع انرژی فسیلی در حال کاهش است ،  تاکید بر استفاده از انرژی تجدید پذیر به خصوص انرژی خورشیدی و بادی که منبع سازگار با محیط زیست اند و جزو انرژی‌های ایمن  با آلایندگی کم، محسوب می‌شوند،نمود. متوسط تابش خورشیدی در آلمان حدود تابش در مناطق شمالی کشور ایران است این در حالی است که حتی با این مقدار تابش، آلمان جزو کشورهای پیشگام در استفاده از انرژی خورشیدی است.مجری پروژه مطالعه ظرفیت‌های استان فارس برای استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر، ظرفیت کل سیستم‌های خورشیدی که تا سال ۲۰۲۲ در جهان نصب شده‌اند، را برابر با ۱۰۴۷ گیگاوات عنوان کرد.

 پنل‌های خورشیدی ۵ روش نصب  روی زمین،روی پشت بام، روی کانال،  نصب در ساحل و مدل شناور آن بر روی آب دارند که   در سال‌های اخیر، متخصصان توجه خاصی به نوع شناور آن دارند.  محققان دریافت اند پیاده سازی سیستم های خورشیدی شناور سبب افزایش راندمان پنل‌ها و کاهش میزان تبخیر آب ، حفاظت از زمین و کاهش هزینه برای تهیه زمین می‌شود. کشور چین بزرگترین نیروگاه خورشیدی شناور جهان را با ظرفیت ۴۰ مگا وات داراست. 

 در ادامه  فیلی زاده به نتایج مطالعات تیم خود بر روی بررسی  فنی، اقتصادی و محیط زیستی نیروگاه شناور  بر روی دریاچه‌های سد درودزن و ملاصدرا   به عنوان دو منطقه با پتانسیل نصب این نوع نیروگاه ها، پرداخت .  وی پس از ارایه جامع نکات فنی -مهندسی کار افزود:  از نظر اثرات زیست محیطی نیروگاه های خورشیدی بر روی اکوسیستم دریاچه، بر اساس مطالعات صورت گرفته ، نصب آنها تاثیر مهمی بر روی فیتوپلانکتون‌ها، زوپلانکتون‌ها، گیاهان آبزی، تولید اولیه اکولوژی و پرندگان کنار آبزی نخواهد داشت.

این عضو هیئت علمی افزود :میزان صرفه‌جویی در تبخیر  بعد از استفاده از پنل‌های خورشیدی شناور، در دریاچه درودزن به میزان  ۳۸۸۱۸۱متر مکعب بر ماه و در دریاچه ملاصدرا  ۴۴۵۷۰۴  مترمکعب در ماه برآورد شده  است.  وی   تولید سالانه برق توسط نیروگاه‌های خورشیدی دریاچه درودزن و ملاصدرا را به ترتیب ۷۷۸۵۶  و ۷۹۴۵۶ مگاوات ساعت عنوان کرد.  همچنین وی هزینه‌ کل سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های خورشیدی شناور روی دریاچه درودزن را ۲۶۸۰۹۹۷۹ دلار و  هزینه های جاری آنرا  را ۹۶۵۰۳۲  دلار در  سال  عنوان کرد.بطور کلی درآمدهای سیستم خورشیدی شناور به درآمد حاصل از فروش انرژی و درآمد حاصل از جلوگیری از تبخیر آب دریاچه تقسیم بندی می کنند که بر این اساس درآمد نیروگاه خورشیدی شناور بر روی دریاچه درودزن در حدود ۴.۰۳میلیون دلار و دریاچه ملاصدرا ۴.۲۳  میلیون دلار تخمین زده میشود.

در ادامه  این عضو هیئت علمی ارزش فعلی خالص نیروگاه خورشیدی بر روی دریاچه ملاصدرا را به دلیل بالاتر بودن شدت تابش در این سد و بالاتر بودن تبخیر دریاچه ملاصدرا،  بیشتر از سد درود زن دانست.

در انتها استاد دانشگاه شیراز گفت: هزینه تولید برق توسط نیروگاه خورشیدی شناور در ایران ، حدود ۵ سنت به ازای هر کیلووات ساعت برآورد شده است و افزود :نیروگاه خورشیدی شناور موجب کاهش تبخیر آب نیز می‌گردد که این نیز خود نوعی درآمدزایی است و باید در اسرع وقت به سمت اینگونه نیروگاه ها بشتابیم و تعلل را جایز ندانست .