کارگردان شیرازی فیلم جنگ و صلح در گفت و گوبا ابتكار جنوب :
انسانیت در حال فراموش شدن هست
ابتكارجنوب /زهرا وصالى :فیلم "جنگ و صلح" به کارگردانی ایمان حسن زاده، داستانی عمیق و تأثیرگذار از تناقضات زندگی انسانی را روایت می‌کند. این فیلم با بهره‌گیری از زبان سینما، به تبیین موضوعاتی همچون عشق، جنگ، صلح و پیچیدگی‌های روابط انسانی می‌پردازد. فضای فیلم با تصاویر زیبا و سینماتوگرافی دقیق، تماشاگر را به دنیایی متفاوت می‌برد که در آن هر لحظه‌ی کوچک از زندگی، معنایی بزرگ دارد. "جنگ و صلح" نه تنها به بررسی مسائل اجتماعی و تاریخی می‌پردازد، بلکه به عمق روان‌شناسی شخصیت‌ها نیز نفوذ می‌کند و مخاطب را به تفکر وامی‌دارد.
این فیلم، اثری است که به مخاطبان خود امکان می‌دهد از طریق سفری احساسی و فکری، به درک عمیق‌تری از خود و جهان پیرامون برسند. فیلم "جنگ و صلح" تا کنون ۳۵ جایزه و افتخار بین‌المللی را به دست آورده و در ۲۹ جشنواره، منتخب شده است. این فیلم به کارگردانی و نویسندگی ایمان حسن زاده و تهیه‌کنندگی امین حسن زاده و عبدالحمید حسن زاده، دستیار کارگردانی امیر حسین مرادی، فیلمبرداری علی رضا دهقانی و صدابرداری مجتبی حقیقی به تولید رسیده است. در ادامه مصاحبه ابتكار جنوب با کارگردان این اثر ارزنده ، ایمان حسن زاده می خوانيد :
*آقای حسن زاده، لطفاً کمی درباره‌ی شروع فعالیت‌تان در حوزه‌ی هنر بگویید ؟*
من فعالیت هنری‌ام را از سال 1380 آغاز کردم. در ابتدا به بازیگری و تئاتر مشغول شدم و در نمایش تلویزیونی صدا و سیمای مرکز فارس نقش‌آفرینی کردم. بعد از آن در تئاترهای مختلفی مانند "میوه درخت بید"، "فریادهای بی‌صدا" و "جعبه مقدس" بازی کردم.
*شما علاوه بر بازیگری، در زمینه نویسندگی و کارگردانی هم فعالیت دارید. کمی در این باره توضیح دهید. *
بله، علاوه بر بازیگری، به نویسندگی و فیلم‌نامه‌نویسی هم پرداختم. نویسنده تئاترهایی مانند "میوه درخت بید"، "فریادهای بی‌صدا" و "جعبه مقدس" بوده‌ام. همچنین نویسنده فیلم‌هایی همچون "ناچاری"، "مسخ"، "حضور"، "جنگ و صلح" و مستند "قاب‌ها در طبیعت نمی‌میرند" هستم. در زمینه کارگردانی هم فعالیت دارم. فیلم‌هایی که کارگردانی کرده‌ام شامل "ناچاری"، "مسخ"، "حضور"، "جنگ و صلح" و مستند "قاب‌ها در طبیعت نمی‌میرند" هستند. همچنین مشاوره و نظارت بر تولید فیلم‌ها را نیز برعهده دارم.
*شما برای فیلم‌هایتان جوایز و تقدیرنامه‌های زیادی دریافت کرده‌اید. کمی درباره آنها بگویید. *
بله، برای فیلم "ناچاری" جایزه بهترین فیلم جشنواره هنرمندان، بهترین تدوین و بازیگری جشنواره هنرمندان و دیپلم افتخار جشنواره آفتاب را دریافت کرده‌ام. همچنین فیلم "مسخ" به 43 جشنواره معتبر بین‌المللی راه یافت و فیلم نیم‌بلند "حضور" به ده جشنواره بین‌المللی راه پیدا کرد.
* چه چیزی شما را به سمت ساخت فیلم "جنگ و صلح" جذب کرد؟ *
فیلم "جنگ و صلح" نمایانگر ابعاد ذات انسانی است. موضوع فیلم به قدری حساس، عمیق و جهانی است که باعث می‌شود هر شخص با هر نگاهی حس جنگ‌طلبی‌اش از بین برود. ساخت این فیلم برای من بسیار هیجان‌انگیز و دغدغه‌مند بود. مهمترین دغدغه و هدف من از ساخت این فیلم بخاطر این بوده که ما مردم جهان هر روز شاهد جنگ و کشتار همنوعانمون هستیم و عشق و دوستی و انسانیت در حال فراموش شدن هست و از آنجایی که انسان ها ذاتاً صلح طلب هستند، اما کشتن، جنایتی است که سال ها در طول جنگ بر انسان ها تحمیل می شود و در نهایت جنگ و درگیری را اجتناب ناپذیر می کند.
پس سعی داشتم با طرح موضوعی ضد جنگ و راهی برای رسیدن به صلح، حداقل قدمی هر چند کوچک برای پایان دادن به جنگ افروزی ها و ایجاد یک ذهنیت همنوع دوستی برای انسان ها برداشته باشم.
* آیا این فیلم بر اساس رمان معروف لئو تولستوی ساخته شده است؟ اگر بله، چه تغییراتی در داستان ایجاد کرده‌اید؟ *
خیر ارتباط یا اقتباسی از کتاب تولستوی گرفته نشده و فقط از اسم رمان وام گرفته شده . بهر حال مضمون و پیام کتاب جنگ و صلح درباره جنگ های تحمیل شده در طول تاریخ به انسان هاست. درباره رسیدن به عشق ، انسانیت و زندگی در طول جنگ است و تلاشی برای به دست آوردن صلح پس از خرابی های بسیار است. به طبع در دنیایی زندگی می کنیم که‌گویا از جنگ گریزی نیست.
*چه چیزی الهام‌بخش شما برای ساخت این فیلم بود؟*
وقتی مشغول خواندن روایت‌های جنگی در زمان جنگ جهانی دوم بودم، به ذهنم رسید که جنگ مسئله عجیبی است که از زمان پیدایش انسانها وجود داشته و مطمئنم در آینده هم خواهد بود. هدف اصلی من این بود که نشان دهم اگر انسانها به خصوصیات مشترکشان پی ببرند، هیچ جنگی رخ نخواهد داد.
*داستان فیلم در مورد چه موضوعی است؟*
داستان فیلم درباره دو سرباز است که یکدیگر را نمی‌شناسند و از میدان جنگ دور هستند، اما قصد کشتن یکدیگر را دارند. در نهایت، با قرار گرفتن در موقعیتی خاص، به ویژگی‌های انسانی خود پی می‌برند.
*آیا این فیلم ویژگی خاصی دارد؟*
بله، این اثر وابستگی به زمان و مکان خاصی ندارد و هر جغرافیای انسانی و هر زمانی را شامل می‌شود. همچنین در ۲۷ دقیقه زمان فیلم، هیچ دیالوگی گفته نمی‌شود که این مسئله یکی از برجسته‌ترین تفاوت‌های این اثر با سایر فیلم‌ها است و باعث جهانی بودن پیامش نیز شده است.
*فرایند پیش تولید فیلم چگونه بود؟*
پیش تولید این فیلم در اواسط سال ۱۴۰۰ شروع شد و نسبت به فیلم‌های کوتاه، پیش تولید طولانی مدتی داشت که حدود ۸ ماه طول کشید که شامل انتخاب بازیگر که فقط دو بازیگر اصلی دارد (آقای مهدی سبزه کار و آقای محمد رضا حسینی) و زمان تمرین آنها هم حدوداً ۶ ماه طول کشید.
انتخاب بازیگر یکی از دغدغه های اصلی من در ساخت یک اثر هست چون علاوه بر ظاهر و لحن بازیگر که باید به کاراکترها بخورد ، آن علاقه حسی و اولویت ذهنی و تعلق خاطر به پروژه هم بازیگرهایم باید داشته باشند و این رکن خیلی برایم مهم هست. در این پروژه حدوداً از هشتاد یا نود بازیگر تست گرفتم و سه سری بازیگر هم عوض شد که بالاخره نقش ها به آقای مهدی سبزه کار و محمد رضا حسینی رسید. نه اینکه بازیگران مشکلی داشته باشند ، کلاً سبک کاری من اینگونه هست و‌معمولاً کارهایم پیش تولید های طولانی مدتی دارد. از ساخت ماکت تا طراحی دکوپاژ های مختلف و اجراهای متفاوت، ولی با توجه به سختی زمان تمرينات، بازیگران واقعا با تمام وجود و در هر شرایطی در جلسات می آمدند و تمام تلاش خودشان را برای پیدا کردن شخصیت های داستان می کردن که واقعا در اینجا ، جا دارد که از آنها تشکر کنم و در فیلم هم بسیار خوب نقششان را ایفا کردند. 
*لوکیشن‌های فیلمبرداری کجا بودند و چرا آنها را انتخاب کردید؟ *
لوکیشن یک جورایی خارج از شهر بود (در شهرک سلامی) . برای پیدا کردن چنین لوکیشنی که به فضای داستان نزدیک باشد می توانم بگویم که تمامی شهرک ها و روستا های اطراف شیراز بازدید کردم و پس از عکسبرداری و فیلم برداری دقیق از تمامی لوکیشن ها ، لوکیشن مورد تایید شهرک سلامی شد . که البته همان جا هم سختی های خودش را داشت.
در لوکیشن باید طراحی های لازم جهت نزدیک بود هر چه بیشتر به ماجراهای داستان اعمال می شد که دسواری بسیار زیادی داشت، هم بعلت فاصله دار بودنش از شهر و هم مشکل آمدن کارگر به آنجا . طراحی های بسیاری را با خانم لیلا معینی جهت صحنه انجام دادیم که همین جا از ایشان تشکر می کنم و بلاخره با هر دردسری بود تک تک آنها را اعمال کردیم . حتی خیلی از طراحی ها را خودم تنهایی اجرا کردم که چند هفته زمان برد ولی خوب از کار درآمد.
*چالش‌های اصلی در تولید این فیلم چه بودند؟*
یکی از چالش‌های اصلی، انتخاب لوکیشن و طراحی صحنه خاص فیلم بود که زمان پیش تولید زیادی را به خود اختصاص داد. فیلم در یک لوکیشن سخت اجرا شد ، یکی از عنصرهای اصلی در روایت داستانم بود و یکی دیگر از موارد دشوار این فیلم لحاظ می شد.
همچنین، طراحی لباس‌ها توسط خانم لیلا معینی انجام شد که لازم بود لباسی طراحی کنیم که اشاره مستقیم به نیروی نظامی هیچ کشوری نداشته باشد. این مسئله نیاز به مطالعات زیادی در زمینه پوشش نظامی تمامی کشورها داشت. که از نوع طراحی تا رنگ لباس ها باید کاملا متفاوت می بود و فیلم بسیار سخت بود زیرا این یک فیلم مستقل بود که با هزینه شخصی ساخته شده بود. همینطور لوکیشن خارجی داشتیم که از شهر شیراز دور بود و مجبور بودیم هر روز عوامل را به لوکیشن انتقال دهیم. همچنین شرایط بد آب و هوایی هم چالش‌های زیادی ایجاد کرد. فیلمبرداری را از صبح زود شروع می کردیم و تا نزدیک غروب کار رو خاتمه می دادیم چون داستان فیلم در روز اتفاق می افتاد نمی توانستیم نور را از دست بدهیم .
مدیر فیلمبرداری فیلم آقای علی رضا دهقانی بود که در طول اون شش ماه تمرین بازیگران و ساخت ماکت از فیلم چه در محل تمرین و چه در لوکیشن اصلی حضور پیدا می کرد ، و از طرفی یک همدلی و همراهی خوبی هم به پروژه داشت و آن شور و اشتیاق و تعهدی که نسبت به کار چه در زمان پیش تولید و چه در زمان تولید داشت واقعا قابل تقدیر هست و البته در زمان تولید هم با توجه به سختی فضا و مکان و شرایط توانست به خوبی آن قالب‌هایی که مدنظر بود را فیلمبرداری که کار بسیار طاقت فرسایی بود. امیر حسین مرادی که دستیارم بود خیلی در روند ساخت همراهی کرد و واقعا دوندگی و تلاش زیادی را انجام داد که این نشان می دهد یک دستیار خوب و دلسوز و کار آمد چقدر به روند کار می تواند کمک کند. همینطور آقای مجتبی حقیقی و آقای فریدونی صدابردار و دستیارش باعث پیش برد زیادی در کار شدند. شرایط سختی که در گرفتن صداهای فیلم بودند چوت همجواری لوکیشن با فرودگاه و هر ده دقیقه صدای رفت و آمد هواپیما باعث اذیت برای صدا بردار شده بود و سعی می کرد به گونه ای صدا را بگیرد که کمترین صدای محیط ضبط بشود و چون داستان فیلم هم در جایی اتفاق می افتد که باید خالی از سکنه باشد و با وجودی که که لوکیشن هم دور و پرت بود باز هم رفت و آمدهایی اتفاق می افتاد که باعث توقف و گرفتن صداهای مجدد می شد. مراحل تدوین هم بسیار طولانی شد . حساسیت زیادی روی تدوین داشتیم و البته خودم هم تدوینگر کار هستم داشتم و صداگذاری کار هم بسیار سخت و حساس بود و مجبور بودم صداهای زیادی با دیتیل های دقیق در پروژه قرار بدم که بسیار وقت گیر شد ولی نتیجه خوب از کار درآمد. فیلم دارای جلوه ویژه بصری و میدانی زیادی هست. و تا آنجایی که توانستیم در زمان فیلمبرداری از جلوهای میدانی استفاده کردیم و جلوه بصری را هم آقای علی رهنما انجام دادند که در نوع خودش بسیار راضی کننده بود و می توانم بگویم یکی از بهترین های ایران در رشته خودشان هستند. از گریم کار هم بگویم طراح گریم آقای رضا قاسمی و مجری گریم خانم حدیث هاشمی بودند . چون که کاراکترها نباید به ملیتی نزدیک می بودند و همین طور سختی و رنجی که از پس سالها جنگ و دوری از عزیزان بدست آورده بودند و ادغام کردن آن با یک گریم عادی بسیار چالش برانگیز بود که با ساعت ها صحبت و تست به نتیجه دلخواه رسیدیم. ولی در زمان ضبط با توجه به باد و باران لحظه ای که در لوکیشن اتفاق می افتاد کار فیکس کردن و و نگه داشتن راکورد گریم بسیار سختی بود که باید از هر دو عزیز تشکر کرد. عزیزان دیگری هم از جمله آقای پرهام کاویانی و خانم درنا حیدری در کنار کار بودند و زحماتی هم کشیدن که ازشون کمال تشکر را دارم . - درباره‌ی فرآیند ساخت موسیقی متن فیلم توضیح دهید؟*
بله، ساخت موسیقی متن با آقای پارسا پرهوده بود. ما از روی فیلمنامه و قبل از ساخت فیلم شروع به کار روی موسیقی کردیم و با هم روی ریتم و ساختار موسیقی کار می‌کردیم. این فرآیند حدوداً یک سال طول کشید و چندین بار تغییر کرد.بخاطر ساختار عجیب و چند وجهی موسیقی و اینکه سعی داشتیم موسیقی هیچ مللی را تداعی نکنیم و همزمان هم یک سوالات و ایده هایی را در ذهن مخاطب بوجود بیاوریم که کاراکتر ها ممکن هست دارای کدام ملیت و فرهنگی باشند موسیقی چندین بار تغییر کرد و پارسا مجبور بود بارها روی حتی سازهای موسیقی کار کند و نواها و سازهای بسیاری را امتحان کند. ولی در انتها موسیقی کار فکر می کنم بسیار متفاوت خوب و حرفه ای ساخته شد.
*چه پیامی را از طریق این فیلم می‌خواهید به مخاطبان منتقل کنید؟*
فیلم نمایانگر ابعاد ذات انسانی هست و موضوع فیلم آنقدر حساس ، عمیق و جهانیست که فکر می کنم تأثیر زیادی می تواند بروی مخاطبان بگذارد که باعث بشود هر شخص علاقه مند به جنگ با هر نگاهی، لااقل آن حس جنگ طلبی اش یا کم شود یا از بین برود و همنوع دوستی برایش معنا پیدا کند ، رسیدن به این باور که انسان ها در کنار هم علایق یکسان ، خانواده و هویت دارند.
*سبک کارگردانی شما در این فیلم چه تفاوت‌هایی با آثار قبلی‌تان دارد؟*
خوب این یک درام داستانی معناگرا بود یک کار رئال که مخاطب بتواند بسیار با آن ارتباط برقرار کند پس باید در دکوپاژ بیشتر به شخصیت ها نزدیک می شدم، از قاب بندی ها تا نوری پردازی که در روز بود و نقش سایه ها برایمان اهمیت داشت تا فرمی و ساختاری که بتواند محتوا را به بهترین نحو ارائه بدهد.و البته تفاوت این کار با با کارهای قبلیم می شود گفت که زیاد بود چون هر کدام از آن کارها سبک و محتوای متفاوتی داشت و باید براساس آن، سبک و ساختاری را برنامه ریزی می کردم
*چگونه توانستید احساسات عمیق شخصیت‌ها را به تصویر بکشید با توجه به اينكه دیالوگ نداشت ؟*
خب این فیلم سرشار از المان هست و رویکرد و حسی که بازیگرها با مواجهه با آنها پیدا می کردند و با توجه به سیری که داستان طی می کرد گویای تمامی احساس لحظه آنها بود . نشانه ها بسیار دقیق مهم و هدفمند گذاشته شده بودند که در عین حال ساده ، گویا و انسان وار بود که باعث هم ذات پنداری هر مخاطبی با احساسات کاراکتر ها می شد.
*جنگ و صلح موضوعاتی عمیق و انسانی را بررسی می‌کند؛ آیا قصد داشتید به مسائل اجتماعی یا سیاسی خاصی اشاره کنید؟*
جنگ یک مسئله سیاسی و اجتماعی و حتی فردی هست که توسط عده ای اعمال می شود و به آشوب کشتار و نابودی ختم می‌شود. بیشتر قصدم این بود که با باور پذیر کردن رویکرد انسانیت و شناخت و تقویت این حس در بین انسانها که بعد از دیدن این فیلم بدست می آورند لااقل یک نا فرمانی به تحمیل کنندگان جنگ از طرف ملت ها در هر مکان و جای و موقعیتی انجام پذیرد و یاد آور بشوند که انسان ها همه جایگاهی یکسان دارند که با در نظر گرفتنشان می توانند به هر جنگی پایان دهند.
چه انتظاراتی از واکنش مخاطبان نسبت به این فیلم دارید؟
با توجه به موفقیت های زیادی که فیلم بدست آورده ودر جشنوارهای بسیاری راه پیدا کرده فکر می کنم به انتظاراتی که داشتم رسیدم . انتظار دوری کردن از جنگ و رسیدن به صلح با درک از انسان بودن . نه اینکه دیگر شاهد جنگی نباشیم، بلکه چون بیشتر مخاطبان این فیلم در جشنواره ها جهانی خاص و عام هستند لااقل به باوری برای هم نوع دوستی با مشاهد این فیلم رسیده باشند.
** برخی از جوایز دریافتی فیلم جنگ و صلح را بفرمایید؟
* برنده بهترین فیلم ششمین دوره جشنواره جهانی صلح کانادا
* برنده جایزه ۱۰۰۰ یورویی بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلم از نگاه منتقدان، کسب دیپلم افتخار و تندیس بهترین فیلم از ۲۲امین جشنواره جهانی PONFERRADA اسپانیا
* بهترین فیلم جشنواره و بهترین کارگردانی بهترین فیلم از نگاه مردم در پنجمین جشنواره جهانی Nawada هند
* برنده جایزه ویژه شایستگی و کسب دیپلم افتخار از ۲۲ امین جشنواره جهانی Accolade Global Film Competition
*آیا برنامه‌ای برای پروژه‌های آینده دارید که بخواهید با ما به اشتراک بگذارید؟*
همیشه فکر برای ساخت فیلم بعدی شما را رها نمی کند . طرحهایی هست که قصد در اجرایی کردن آن ها دارم که مطمئناً آنها هم زمان زیادی خواهد برد.
*چه چیزی می‌خواهید به تماشاگران بگویید ؟*
فکر می کنم اگر ما انسانها بتوانیم همدیگر را بهتر بشناسیم و درک کافی از خواسته ها و کمبود ها و علایق هم داشته باشیم، جامعه، اجتماع و دنیا جای بهتری خواهد شد . در انتها بسیار از شما و رسانه پر مخاطبتون بابت وقتی که در طرح سوالات گذاشتید سپاسگزارم.
|